การปลูกพืชผักปลอดสารพิษ
ปลูกพืชผักปลอดสารพิษ จะช่วยลดการใช้สารเคมีทางการเกษตรและลดสารปนเปื้อน จากการตกค้างของสารเคมีในผลผลิต ลดต้นทุนการผลิต และ ลดปัญหาหนี้สินเกษตรกรที่ขาดทุนจาก การผลิตที่ต้องกู้หนี้ยืมสินมาซื้อปัจจัยการผลิต นับเป็นองค์ประกอบสำคัญที่สามารถลดปัญหาความ ยากจนของเกษตรกรได้ จึงเป็นสาเหตุให้ศูนย์ปราชญ์ชาวบ้านหลายศูนย์ นำองค์ความรู้ในเรื่องเกษตร ธรรมชาติ เกษตรอินทรีย์ซึ่งได้มาจากการเรียนรู้ทดลองปฏิบัติของปราชญ์ชาวบ้าน และเกษตรกรอีก หลายๆ ท่านในพื้นที่ มาถ่ายทอดให้เกษตรกรที่เข้ารับการอบรมโดยทั่วไป
ด้วยวิธีการปลูกและดูแลรักษา ที่ง่าย ใช้ปุ๋ยหมักชีวภาพ น้ำหมักชีวภาพ และสารไล่แมลงที่สามารถผลิตเองทั้งหมด และวัสดุที่หาได้ใน ท้องถิ่น ราคาไม่แพง ทั้งนี้ พืชผักปลอดสารพิษที่ได้จะมีส่วนช่วยในการเพิ่มรายได้ของผลผลิต และเป็นการ ใช้พื้นที่ว่างเปล่าให้เกิดประโยชน์ เกษตรกรสามารถปลูกรับประทานเองและจำหน่ายเป็นรายได้ของ ครอบครัว มีส่วนช่วยให้ผู้บริโภคมีโอกาสเลือกพืชผักที่ปลอดภัยต่อการบริโภค ส่งผลให้ร่างกายของ เกษตรกรดี รวมทั้งสุขภาพจิตดีตามมาด้วย โดยมีวัสดุอุปกรณ์ และขั้นตอนวิธีการในการผลิต สรุปได้ดังนี้
วัสดุอุปกรณ์
1. ปุ๋ยหมักชีวภาพ
2. น้ำหมักชีวภาพ
3. น้ำหมักสมุนไพร
4. กากน้ำตาล
5. ฟาง
6. ผ้ามุ่งไนล่อนผสมยูวี
7. กระดาษกระสอบปุ๋ย
8. ขุยมะพร้าว
9. บัวรดน้ำ
10. จอบ
11. คาด
ขั้นตอนวิธีการ
การเตรียมแปลงวิธีที่ 1
1. ขุดดินเป็นแปลงผักตามปกติ
2. ทำร่องตรงกลางแปลง
3. โรยด้วยปุ๋ยหมักชีวภาพ ตามด้วยฟาง
4. รดด้วยน้ำผสมหัวเชื้อจุลินทรีย์ และกากน้ำตาล
5. กลบร่อง พร้อมเกลี่ยให้เรียบ
6. โรยปุ๋ยหมักชีวภาพอีกครั้ง และรดน้ำที่ผสมจุลินทรีย์ T.M. และกากน้ำตาลอีกครั้ง ทิ้งไว้ 7 วัน จึงปลูกผักได้
การเตรียมแปลงวิธีที่ 2
1. ขุดดินที่จะทำแปลงผักลึกประมาณ 25 – 30 ซม.กว้างประมาณ 1 เมตรยาวตามต้องการ โดยเอาดินที่ขุดออกไว้ข้างแปลง
2. โรยปุ๋ยหมักชีวภาพลงในแปลงประมาณ 10 กก. ต่อ ตารางเมตร
3. เอาหน้าดินขุดออกลงใส่ คลุกให้เข้ากับปุ๋ยให้สูงกว่าระดับเดิมพอประมาณ
4. นำกากน้ำตาลกับน้ำหมักชีวภาพอย่างละ 1 ช้อน ผสมน้ำที่เตรียมไว้
รดแปลงให้ชุ่มวันละครั้ง ติดต่อกัน 7 วัน
5. พรวนดินที่แปลงคาดให้เรียบ
6. รดน้ำให้ชุ่มทุกวันรดน้ำหมักสมุนไพรทุก 5 วัน และพรวนดินทุก 3 สัปดาห์
การเตรียมแปลงวิธีที่ 3
1. ขุดบ่อให้ลึกบวกคันดินประมาณ 4 เมตร
2. ความกว้าง 19 เมตร ยาว 29 เมตร
3. คลุมด้วยผ้ามุ่งไนล่อนผสมยูวี (บนคันดิน)
4. ปลูกผักโดยใช้กระดาษกระสอบปุ๋ยปูลงบนร่องผักลึก เพื่อไม่ให้ความร้อนลงไปยังดินและเป็นการควบคุมหญ้าอีกทางหนึ่งหรือปลูกผักโดยใช้ขุยมะพร้าวที่ผลิตเองเพื่อเก็บความชื้น
การใช้ประโยชน์
1. เป็นแปลงผักถาวร สามารถปลูกผักติดต่อกันได้ตลอดทั้งปีโดยไม่ใส่ปุ๋ย
2. แปลงผักมีจุลินทรีย์ ทำให้ดินร่วมซุย
3. ผักเจริญงอกงามดี แข็งแรง ต้านทานต่อโรค มีคุณค่าทางโภชนาการสูง
4. ต้นทุนต่ำ ได้ผลผลิตสูง ปลอดภัย
การเพาะถั่วงอกปลอดสารพิษ
ถั่วงอกเป็นผักชนิดหนึ่ง ที่มีคนนิยมรับประทานกันมากและนำไปประกอบอาหารได้ หลายชนิด เช่น ยำ ผัด แกง ทอด และส่วนประกอบในการทำ ก๋วยเตี๋ยว แต่ในปัจจุบันถั่วงอกที่ขายในท้องตลาด จะมีลำต้น อ้วน หัวเล็กและขาว จากผลการวิเคราะห์พบว่า ในถั่วงอกมี สารเคมีตกค้างที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพของผู้บริโภคเนื่อง จากการรับประทานถั่วงอก และเกิดการสะสมสารเคมีในร่างกาย จากปัญหาดังกล่าว ศูนย์เรียนรู้ปราชญ์ชาวบ้านจึงได้ถ่ายทอด องค์ความรู้การเพาะถั่วงอกปลอดสารพิษ ซึ่งได้จากการเรียนรู้ ค้นคิดหาวิธีการเพาะถั่วงอกอย่างง่าย และสะดวก โดยใช้ ภูมิปัญญาท้องถิ่น ผสมกับแบบใหม่ ๆ เพื่อ สุขภาพที่ดีของผู้บริโภค โดยมีขั้นตอนการผลิตสรุปได้ ดังนี้
วัสดุอุปกรณ์
1. ถั่วเขียว 3 กก.
2. ถังพลาสติกฝาปิด 4 ใบ
3. กระสอบป่าน 3 ใบ
4. ตระแกรงพลาสติก 4 เมตร
5. กะละมังพลาสติก
6. กะจาดพลาสติก (ขนาดใหญ่) 3 ใบ
7. กะจาดพลาสติก (ขนาดเล็ก) 3 ใบ
8. เก้าอี้พลาสติก 3 ตัว
วิธีทำขั้นตอน
1. นำถั่วเขียวมาคัดเมล็ดเล็ก ๆ ออก เพื่อให้เมล็ดถั่วเขียวเสมอกัน แล้วนำ เมล็ดถั่วเขียวไปล้างน้ำให้สะอาด จึงนำไปแช่น้ำให้ท่วม (เผื่อเมล็ดถั่วเขียวขยาย) ทิ้งไว้ประมาณ8 ชั่วโมง (น้ำแช่ใช้อัตราส่วนน้ำธรรมดา 3 ส่วนต่อน้ำร้อน 1 ส่วน) พอครบกำหนดแล้วล้างเมล็ดถั่วเขียว อีกครั้ง
2. การจัดเตรียมภาชนะเพาะถั่วงอก วางกระสอบป่านลงบนภาชนะ แล้ววาง ตระแกรงพลาสติกไว้บนกระสอบป่าน จึงนำเมล็ดถั่วเขียว วางเรียงบนแผ่นพลาสติกหนาประมาณ3 เมล็ดถั่วเขียว ทำเหมือนข้างต้นอีก 2 ครั้ง แล้วปิดด้วยกระสอบป่าน ลดน้ำ แล้วปิดฝาถัง (ดูขนาด ภาชนะที่ทำว่าทำได้กี่ชั้น)
3. ลดน้ำวันละ 4 เวลา เช้า กลางวัน เย็น และก่อนนอน 3 วันก็นำถั่วงอกมา รับประทาน
4. การล้างถั่วงอก ยกออกมาทีละชั้น นำถั่วงอกมาเขย่าในน้ำ เพื่อให้เปลือก ถั่วงอกออกแล้วใช้มีดปราดที่ตะแกรง เพื่อตัดรากถั่วงอกออก แล้วล้างน้ำอีกครั้งหนึ่งนำไปรับประทาน จะได้ถั่วงอกที่ หวาน กรอบ ไร้ราก และปลอดภัยจากสารเคมีตกค้าง